Fosfat, fosfor elementinin oksijenle birleşmesi sonucu oluşan bir bileşiktir. Fosfatlar, su ile temas ettiklerinde suyun yapısını değiştirip yumuşatarak köpürme özelliğini artırır. Fosfatın bu özelliği, onu deterjan ve temizlik ürünlerinde yaygın olarak kullanılan bir bileşen haline getirir. Fosfat, kir ve pislikleri parçalayarak temizleme kapasitesine sahiptir. Ancak, fosfatların içerdiği toksinler nedeniyle canlılara zarar verme potansiyeli bulunmaktadır.

Fosfat ile temizlenen eşyalarda fosfat birikintileri kalabilir. Atık sularda bulunan fosfat, akarsu ve göllere karışarak çevresel ve sağlık açısından tehlikeler yaratır. Fosfatın kanserojen bir madde olduğu bilinmektedir. Ayrıca, fosfat biyokimyasal bileşikleri meydana getirerek yüksek enerji açığa çıkarır. Fosfatlar, sinir sistemi hücrelerinde bulunur ve Deoksiribonükleik asit (DNA) ve ribonükleik asidin (RNA) yapısına katılırlar. Fosfat, kemik oluşumunda ve özellikle dişlerin yapısında önemli bir rol oynar.

Ülkemizde fosfat, gübre hammaddesi olarak tarımda yaygın bir şekilde kullanılır. Ancak, Türkiye'nin fosfat talebi tam olarak karşılanamamaktadır. Türkiye'de fosfat çıkarılan yerler arasında Mardin Mazıdağı, Bingöl, Bitlis ve Adıyaman illeri bulunmaktadır, ancak bu bölgelerdeki fosfat rezervleri yeterli değildir. Fosfat, tıbbi sektörde de ilaç üretiminde kullanılır ve birçok ilacın kimyasal bileşiğini oluşturur.

Alüminyum fosfat, kimyasal formülü AlPO4 şeklinde formüle edilir ve doğada çeşitli mineraller halinde bulunur. Beyaz renkte bir toz olup suda yüksek çözünme özelliğine sahip değildir. Derişik klorür veya nitrat asitlerinde az miktarda çözünmektedir. Çimento üretiminde, seramik sanayisinde, cam üretiminde ve eczacılık alanında yaygın olarak kullanılır.

Kalsiyum fosfat, eritilmiş, çökeltilmiş veya kimyasal tepkimeye uğratılmış beyaz renkli bir toz şeklinde bulunur. Kemik ve diş yapısında yüksek oranda bulunur ve vücut sağlığı için önemli bir mineraldir.

Potasyum fosfat, hücrelerin ve organların fonksiyonlarını düzenli olarak yerine getirebilmesi için gerekli bir mineraldir. Sinir ve kas sistemine fayda sağlar. Potasyum fosfat eksikliği, sinir sistemini olumsuz etkiler. Vücuttaki su seviyesini ayarlar ve metabolizmayı hızlandırır.

Magnezyum fosfat, şeffaf ve kristalize bir yapıya sahiptir ve suda çözünme özelliğine sahiptir. Vücut sağlığı için hayati öneme sahiptir ve birçok biyokimyasal süreçte rol oynar.

Sodyum fosfat, fosfat çeşitleri arasında vücuda en çok zarar veren mineral olarak bilinir. Solunması, yutulması veya doğrudan temas edilmesi durumunda ciddi zararlar oluşturabilir. Deterjanlar, yağlar ve tekstil endüstrisinde kullanımı yaygındır.

Modern tarımın gelişmesiyle birlikte, ekilen alanlardan yüksek verim elde etmek amacıyla fosfat kullanımı artmıştır. Dünya genelinde açlık ve yoksulluğun azaltılması için fosfat elementine olan ihtiyaç giderek artmaktadır. Fosfatın çevresel ve sağlık üzerindeki etkileri dikkate alınarak, bu elementin bilinçli ve kontrollü bir şekilde kullanılması gerekmektedir.